สีของม้า

      สีของขนม้าเป็นสิ่งที่สังเกตเพื่อให้รู้จักม้าแต่ละตัว ฉะนั้นการเรียกชื่อสีของม้าต่าง ๆ จึงเป็นการจำเป็นที่จะต้องเรียกให้ถูกตามแบบเดียวกันทั้งสิ้น ถ้าต่างคนต่างเรียกชื่อตามความเข้าใจของตนแล้วก็จะเป็นการผิดแปลกไปจะไม่เป็นที่เข้าใจได้ชัดเจน การตรวจสีของม้านี้ยากมากเพราะสีขนมีอยู่หลายอย่างหลายชนิดผิดกันเพียงเล็ก ๆ น้อย ๆ จนไม่สามารถจะเอาเป็นที่แน่ว่าผิดกันอย่างไรก็มี ขนม้าตัวเดียวกันอาจเปลี่ยนแปลงไปได้ตามอายุของม้านั้น เช่น สีแซมนานเข้าก็กลายเป็นสีขาวได้หรือม้าดำกลายเป็นแซมไปก็มี ลูกม้าซึ่งเกิดใหม่ ๆ มักจะมีสีขนผิดกว่าขนธรรมดาและยาวกว่า ต่อเมื่ออายุได้ ๗-๘ เดือนแล้วจึงได้เปลี่ยนขนเป็นสีธรรมดา 
สีธรรมดาแบ่งออกได้เป็น ๓ จำพวก คือ 
      ๑. ขนสีล้วน 
      ๒. ขนสีแซม 
      ๓. ขนสีผ่าน 

ม้าขนสีล้วน 

      เป็นม้าที่มีสีขนคล้ายคลึงกันทั่วตัว มีผิดกันเล็กน้อยบางแห่งเท่านั้น เช่น บางตัวค่อนข้างดำบ้างขาวบ้างบางแห่งหรือมีรอยจุดเล็ก ๆ น้อย ๆ ไม่สู้โตนักก็นับว่าเป็นม้าสีล้วนเหมือนกัน สีล้วนแบ่งออกเป็น ๗ ชนิด คือ 
      ๑. สีขาว 
      ๒. สีปลั่ง 
      ๓. สีเหลือง 
      ๔. สีจันทร์ 
      ๕. สีแดง 
      ๖. สีน้ำตาล 
      ๗. สีดำ

สีขาว แบ่งออกเป็น ๒ ชนิด คือ 
      (๑) ม้าสีขาวธรรมดา มีขนสีล้วน ผิวหนัง ใต้ขนดำ ตาดำ 
      (๒) ม้าสีขาวเผือก มีขนสีขาวเผือกหรือสีขาว ผิวหนังใต้ขนสีชมพู กีบเหลืองหรือขาว ลูกตาสีออกแดงคล้ายตากระต่ายขาว ม้าเผือกมักมีสีขาวมาแต่กำเนิด สีม้าขาวนั้นเมื่อยังเล็กอยู่มักจะมีสีอื่น แล้วภายหลังจึงเปลี่ยนจนเป็นขาวธรรมดา 
สีปลั่ง คือ ขนสีออกแดงคล้ายสีน้ำหมากแต่อ่อน ม้าสีปลั่งแบ่งออกเป็น ๒ ชนิด คือ 
      (๑) สีปลั่งแก่ คือ มีขนสีแดงมาก 
      (๒) สีปลั่งอ่อน มีสีคล้ายชมพู
สีเหลือง เป็นสีขาวเหลืองปนกันเหมือนทาขมิ้น สีเหลืองแบ่งออก เป็น ๓ ชนิด คือ 
      (๑) สีเหลืองอ่อน มีขนออกขาว ผิวหนังค่อนข้างขาว
      (๒) สีนกขมิ้น มีขนเหลืองกว่าสีเหลืองอ่อน แต่มีหนังดำ กีบดำ 
      (๓) สีเหลืองธรรมดา คือ สีเหลืองแก่และบาง มีสีออกเทา ๆ ซึ่งเรียกว่า "มีสีลาน" เพราะมีสีคล้ายใบลานหรือใบตองแห้ง 
สีจันทร์ เป็นม้าสีเหลือง ขนคอ และขนหาง สีเหลือง เมื่อถูกแดดมักจะมีเงาเหมือนทองแดง ม้าสีจันทร์แบ่งออกเป็น ๓ ชนิด คือ 
      (๑) สีจันทร์อ่อน 
      (๒) สีทอง
      (๓) สีทองแดง มีสีคล้ายสีแดงแต่ขนคอและขนหางไม่ดำ ม้าสีจันทร์มักจะมีบรรทัดหลังเหล็กบางทีมีสายบนหลังตามที่เข้าใจกันว่าต้นตระกูลของม้าจำพวกนี้คงจะสืบเนื่องมาจากม้าลาย 
สีแดง เป็นสีเหลืองหรือสีแดง มีเงาเป็นมันแต่ขนที่คอและหางสีดำ ม้าสีแดงนั้นมีอยู่ ๓ ชนิด คือ 
      (๑) สีแดงอ่อน 
      (๒) สีแดงธรรมดา 
      (๓) สีประดู่ มีขนสีแดงเข้มและมีเงาเป็นวงกลมที่ก้น ข้อมักดำจัด 

สีน้ำตาล มีอยู่ ๓ ชนิด คือ 
      (๑) สีน้ำตาลอ่อนมีสีเหลือง
      (๒) สีน้ำตาลธรรมดาค่อนข้างจะมีสีแดง 
      (๓) สีน้ำตาลแก่มักจะมีขนดำแซมอยู่มาก 
สีดำ มีอยู่ ๓ ชนิด 
      (๑) สีดำอ่อนมีสีออกเทา ๆ เรียกว่า "ม้าสวาท" 
      (๒) สีเขียว คือ ตัวมีสีดำแต่ข้างตัวหรือตามท้องมีสีแดงปน

      (๓) สีดำธรรมดา คือ ดำหมดทั้งตัวถ้าดำจัดจนมีเงาเป็นมันเรียกว่า "ดำปีกกา" หรือสีนิล 

ม้าขนสีแซม 

คือ ม้าที่ขนขาวขึ้นปนกับขนสีอื่น ม้าสีแซมแบ่งตามสีขนที่ปนอยู่กับสีขาวออก เป็น ๓ จำพวก คือ 
      (๑) แซมดำ 
      (๒) แซมเหลือง 
      (๓) แซมแดง 

แซมดำ มีอยู่ ๒ ชนิด คือ 
      (๑) แซมดำธรรมดา มีขนดำแซมทั่วทั้งตัวเสมอกัน 
      (๒) แซมมรกต คือ มีขนดำขึ้นแซมเป็นวงกลมเป็นหย่อม ๆ ทั่วทั้งตัว 
แซมเหลือง มีขนสีเหลืองขึ้นแซมทั้งตัว 
แซมแดง มีขนอยู่ ๒ ชนิด คือ 
      (๑) แซมแดงธรรมดามีขนแดงแซมทั่วทั้งตัวเสมอกัน 
      (๒) แซมเลือด มีขนแดงแซมเป็นจุด ๆ ขนาดเท่าเมล็ดข้าวโพดและดูแล้วคล้ายรอยโลหิตหยด 

ม้าขนสีผ่าน 

      ม้าสีผ่านต้องถือสีขาวเป็นพื้นเดิมแม้จะมีสีขาวน้อยกว่าสีอื่นก็ตาม ส่วนสีอื่นที่ผ่านต้องเรียกสีนั้นเป็นขนสีผ่านเสมอ เช่น ผ่านเหลือง ผ่านดำ ดังนี้เป็นต้น ม้าบางตัวผ่านจุดโตประมาณเท่าฝ่ามือ หรือเท่าฟองไข่ ม้าชนิดนี้เรียกว่า "ม้าสีตลก" 
ม้าสีผ่านแบ่งออกเป็น ๔ ชนิด คือ 
      (๑) ผ่านดำ 
      (๒) ผ่านแดง 
      (๓) ผ่านเหลือง 
      (๔) ผ่านแซมดำ แดง และเหลือง